Vetten - De boodschappers / Macronutriënten / Praktische tips & info / Voeding

Vetten: essentieel, energierijk en vaak verkeerd begrepen

Vetten hebben jarenlang een slechte reputatie gehad. Ze zouden ongezond zijn, je dichtslibben en je dik maken. Maar dat verhaal is — net als veel voedingsmythes — sterk verouderd. Vetten zijn namelijk onmisbaar voor je lichaam en spelen een cruciale rol in je hormonen, je energiehuishouding, je hersenen en zelfs de opname van vitaminen.

Het probleem is niet “vet”…
Het probleem is welk soort vet, hoeveel, en in welke context.

In dit artikel lees je waarom vetten essentieel zijn, hoe ze werken, welke je wél wilt eten en welke je beter beperkt — zodat je kunt bouwen aan een gezond, duurzaam voedingspatroon.

Wat zijn vetten eigenlijk?

Vetten (lipiden) zijn één van de drie macronutriënten en leveren:

9 kcal per gram
een stabiele, efficiënte energiebron
bouwstoffen voor celmembranen
de basis voor verschillende hormonen
bescherming van organen
isolatie tegen kou

Daarnaast zijn vetten nodig voor de opname van vitaminen A, D, E en K, de vetoplosbare vitaminen. Zonder vetten kun je deze vitaminen niet gebruiken, hoe gezond je dieet verder ook is.

De drie hoofdtypen vetten

Onverzadigde vetten — de gezonde vetten

Dit zijn de vetten die je gezondheid ondersteunen.

Goede bronnen:
Vette vis (omega-3), olijfolie, avocado, noten en zaden, grasgevoerde dierlijke producten

Waarom zijn ze belangrijk?
Ze ondersteunen je hart, hersenfunctie, hormonen en ontstekingsregulatie. Vooral omega-3 vetzuren zijn cruciaal — en in moderne voeding vaak te laag.

Verzadigde vetten — niet slecht, maar context is alles

Lang gezien als ‘ongezond’, maar dat is te kort door de bocht.
Verzadigd vet is een natuurlijke en werkzame brandstofbron.

Goede bronnen:
Eieren, volle zuivel, onbewerkt vlees, kokos, pure chocolade

Prima in het kader van een natuurlijk, onbewerkt voedingspatroon.
Goed om te matigen wanneer het vooral komt uit sterk bewerkte producten.

Transvetten - vermijden

De enige vetcategorie die bewezen schadelijk is.

Komt vooral voor in:
Fastfood, gebak/koekjes, industrieel gefrituurd voedsel, margarine en bakvetten

Deze vetten verhogen ontstekingen, schade aan bloedvaten en het risico op hart- en vaatziekten.

Regel: zoveel mogelijk vermijden.

Waarom vetten essentieel zijn voor je gezondheid

Bouwstenen voor hormonen

Vetten en cholesterol vormen de basis van o.a.:
Testosteron, oestrogeen, progesteron, cortisol, vitamine D

Te weinig gezonde vetten = hormonale problemen, vermoeidheid en slechter herstel.

Voeding voor je hersenen

Je hersenen bestaan voor een groot deel uit vet.
Omega-3’s zijn vooral belangrijk voor:

geheugen
stemming
concentratie
neurologische gezondheid

Stabiele bloedsuikerspiegel

Een maaltijd met vet én eiwit:

stabiliseert insuline
voorkomt energiedips
geeft langdurige verzadiging
remt 'cravings'

Hierdoor eet je vaak minder over de dag.

Ontstekingsregulatie

Omega-3’s remmen ontstekingen.
Omega-6’s reguleren ontstekingen.

De moderne ratio (15:1) is verstoord door plantaardige oliën en bewerkt voedsel.
Ideaal is 2:1 — wat vooral vraagt om méér omega-3 en minder bewerkte voeding.

Waarom mensen nog steeds bang zijn voor vetten

A. Het oude voedingsadvies

Decennialang is vet gedemoniseerd, wat leidde tot een explosie aan vetarme (maar suikerrijke) producten.
Er is onterecht blijven hangen dat vet = slecht.

B. Caloriedichtheid

Vetten bevatten veel calorieën per gram.
Maar juist door hun verzadiging eten veel mensen minder totaal, niet meer.

De beste vetbronnen voor ons als mens

Topkeuzes (natuurlijk en onbewerkt):

✔ Vette vis (zalm, makreel, sardines)
✔ Eieren
✔ Extra vierge olijfolie
✔ Avocado
✔ Onbewerkte noten en zaden
✔ Grasgevoerd rund/lamsvlees
✔ Volle zuivel
✔ Roomboter (met mate)
✔ Kokos- en olievormen

Te vermijden / beperken:

✘ Margarine
✘ Bak- en frituurvetten
✘ Industrieel gefrituurd voedsel
✘ Ultra-processed snacks
✘ Plantaardige oliën in grote hoeveelheden (zonnebloem, soja, maïs)